Over franchise
De geschiedenis van franchise
Franchising, zoals we het vandaag kennen, is een wereldwijd fenomeen. Maar er schuilt meer achter de geschiedenis van franchise dan je zou denken. Hoewel het moderne franchiseconcept pas in de 20e eeuw vorm kreeg, gaat de oorsprong van franchising veel verder terug.
Het vroege begin
De eerste vormen van franchising kunnen worden teruggevonden in de middeleeuwen in Europa en Engeland. In deze periode verlenen koningen en landheren bepaalde rechten aan lokale edelen en leenmannen. Deze rechten gingen vaak over het innen van belastingen en het handhaven van orde binnen een bepaald gebied. In ruil voor deze rechten betaalden lokale heren een vergoeding aan de koning en waren ze verplicht om diens wetten en regels te volgen.
Iets wat lijkt op commercieel partnerschap is ook terug te vinden tussen brouwerijen en eigenaren van tavernes. In ruil voor financiële steun stemden de eigenaren ermee in om al hun bier te kopen bij een sponsor brouwerij. Deze vorm van down-stream distributie wordt vandaag nog steeds ingezet als product of distributie franchising.
In de 18e en 19e eeuw begint het moderne zakelijke franchising model vorm te krijgen. Een van de vroegste voorbeelden hiervan is de Singer Sewing Machine Company. Isaac Singer, de oprichter van Singer, verkocht in de jaren 1850 rechten aan onafhankelijke verkopers om zijn naaimachines te verkopen en onderhouden. Deze verkopers krijgen een exclusief gebied toegewezen en betalen Singer een licentievergoeding.
De opkomst van moderne franchising
De tweede industriële revolutie verandert hoe producten gemaakt en verhandeld worden. Veel producten kunnen dankzij nieuwe machines nu massaal geproduceerd worden. Voor veel verkopers brengt dit echter een nieuwe uitdaging met zich mee: klantvraag. Producten worden goedkoper geproduceerd en kunnen voor een lagere prijs worden verkocht, waardoor de consumentenvraag explosie stijgt. Door deze verschuiving van een agrarische economie naar een handelseconomie moeten fabrikanten hun producten efficiënt en kosteneffectief over grotere afstanden verkopen en distribueren.
Autoverkopers vinden hier een franchise oplossing voor. In 1898 gaf General Motors hun eerste franchise uit aan William Metzger in Detroit.
In de jaren 1920 en 1930 begon de franchiseformule zich uit te breiden naar andere sectoren. De oprichting van de eerste fastfoodketens, zoals White Castle, speelde een belangrijke rol in deze ontwikkeling. White Castle introduceerde het concept van een gestandaardiseerde menukaart en uniforme bedrijfsvoering, wat de basis vormde voor toekomstige fastfood franchises.
De Gouden Eeuw
De jaren 50 en 60 worden vaak beschouwd als de gouden eeuw van franchising. In deze periode ontstaan veel van de bekende franchiseketens die we vandaag de dag kennen. Ray Kroc, een visionair zakenman, kocht in 1955 de rechten van een klein hamburgerrestaurant genaamd McDonald’s. Kroc ziet het potentieel van het McDonald’s-concept en begint met het uitbreiden van de keten via franchising. Zijn focus op uniforme kwaliteit en snelle service maakt McDonald’s snel tot een wereldwijd icoon.
Globalisering & Ontwikkeling
Vanaf 1970 en 1980 neemt franchising de wereld langzaam over. Amerikaanse franchiseconcepten vinden hun weg naar Europa, Azië en andere delen van de wereld. Dit leidt tot een toenemende globalisering van merken en een uniforme consumentenervaring over de hele wereld.
In de jaren 90 en 2000 begint de technologie een steeds belangrijkere rol te spelen in de franchisewereld. De opkomst van het internet en e-commerce biedt nieuwe kansen voor franchisenemers en -gevers. Online bestelsystemen, digitale marketing en geavanceerde management software verbeteren de efficiëntie en bereik van franchises.
Conclusie
De geschiedenis van franchise is een verhaal van voortdurende innovatie en aanpassing. Wat begon als een eenvoudig licentiesysteem in de middeleeuwen is uit gegroeid tot een complex en gestructureerd bedrijfsmodel dat ondernemers over de hele wereld kansen biedt.